Pentaqondan Moskvaya kritik siqnal: ABŞ və Rusiya orduları Ukraynada toqquşa bilər

2014-cü ildə vədinə əməl etməyərək Ukraynanı Rusiya ilə baş-başa buraxan Amerika indi fərqli hazırlaşır, ekspertlər deyir ki…

ABŞ-Rusiya qarşıdurmasının növbəti plasdarmı Ukrayna ola bilər. Daha doğrusu, elə 2014-cü ildən strateji müharibə arsenalına çevrilən Ukraynanın başı üzərində yeni qara buludlar dolaşmaqdadır. “Yeni Müsavat” bildirir ki, iki supergücün mübarizəsində Qərbdən rəsmi Kiyevə açıq siyasi dəstək ifadə olunsa da, bu, hələlik sözdə görünməkdədir.

Yəni Ukrayna Rusiya qarşısında öz gücünə dayanmağa məhkum edilib. Halbuki Qərb və ABŞ daha böyük dəstək vəd etmişdilər. İndi isə Donbas istiqamətində vəziyyətin gərginləşməsi ilə ABŞ-dan Ukraynaya yenə dəstək vədləri gəlməkdədir. Belə ki, ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin və Ukraynanın müdafiə naziri Andrey Taran arasında telefon danışığı olub. ABŞ müdafiə naziri öz ölkəsinin Ukraynanın ərazi bütövlüyünə, suverenliyinə və Avro-Atlantik məkana inteqrasiyası ilə bağlı səylərinə dəstəyini bir daha ifadə edib. Ostin Ukraynanın şərqində Rusiyanın təxribatçı hərəkətlərini pisləyib və martın 26-da 4 əsgərin ölümü ilə bağlı ukraynalı həmkarına başsağlığı verib. ABŞ müdafiə naziri deyib ki, onun ölkəsi Rusiyaya qarşı Ukraynanın özünümüdafiə qüvvələrinin gücləndirilməsinə dəstəklə bağlı öhdəliyinə sadiqdir və Ukraynanı Rusiya ilə qarşıdurmada yalnız buraxmayacaq.

Qeyd edək ki, 2014-cü ildən bəri ABŞ Ukraynaya 2 milyard dollar dəstək verib. Ancaq faktiki onu tək buraxıb. Pentaqon rəhbərinin ukraynalı həmkarı ilə sonuncu telefon söhbətindən sonra Vaşinqton Kiyevə nə kimi dəstək olacağı maraqla gözlənilir. Rusiya ilə hərbi qarşıdurma olacağı təqdirdə ABŞ Ukraynanı yenə yalqız buraxacaqmı?

Hər halda budəfəki açıqlama Vaşinqtondan Moskvaya olduqca ciddi siqnaldır və Baydenin gəlişi ilə başlayan ikinci “soyuq müharibə” dövrünə təsadüf edir. Bu, o deməkdir ki, ABŞ və Rusiya hərbi qüvvələri Ukraynada toqquşa bilərmi? Yeri gəlmişkən, ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat katibi Ned Prays deyib ki, Rusiyanın Ukraynanın şərqindəki addımları ötən ilin iyulunda ATƏT-in vasitəçiliyi ilə əldə olunmuş sabitliyi pozur.

Ramiyə Məmmədova

Siyasi təhlilçi Ramiyə Məmmədovanın “Yeni Müsavat”a sözlərinə görə, Rusiya göz qorxudur və müharibə aparmaq istəmir: “Çünki müharibələrdən yorulub. Onu da yaxşı bilir ki, Ukrayna ilə açıq müharibə NATO ilə burun-buruna dayanmaq demək olacaq. Üstəlik, Ukrayna ordusu 7 il əvvələ baxanda indi daha mütəşəkkildir, hazırdır. Doğrudur, Rusiyanın potensialı onu çox üstələyir, müqayisə oluna bilməz, amma ABŞ səhvini təkrar etməyəcək, bu dəfə dəstəyini artıracaq”.

Ekspert güman edir ki, Ukrayna Azərbaycanın 44 günlük müharibəsindən ruhlanıb: “Amma fərq budur ki, onlarla döyüşən erməni yox, rusdur. Kiyev NATO və ABŞ-ın real dəstəyini aldığına əmin olmasa, irəli getməyə çalışmayacaq. O baxımdan rus silahlarına qarşı Ukraynanın savaşı məğlubiyyətə gətirib çıxara bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, Çin, Rusiya və İran arasında bir mərkəzləşmə gedir və bölgədə müharibənin alovlanması ehtimalını hələlik istisna edirəm”.

Şahin Cəfərli

Siyasi şərhçi Şahin Cəfərli hesab edir ki, Ukraynanın şərqindəki eskalasiyaya və sərhəddə Rusiyanın aktivliyinə ABŞ-ın reaksiyası əvvəlkilərdən fərqlidir. Onun sözlərinə görə, ABŞ 2014-cu ildən fərqli olaraq Ukraynanı Rusiya təcavüzündən qorumaqda israrlı görünür: “26 martda Donetsk ətrafında atəşkəs pozuntusu və 4 Ukrayna əsgərinin həlak olması, eləcə də sərhəddə və Krım istiqamətində Rusiya ordusunun hərəkətliliyinin artmasından sonra aşağıdakı addımlar atıldı: ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Sallivan Ukrayna prezident ofisinin rəhbəri Yermak, dövlət katibi Blinken isə xarici işlər naziri Kuleba ilə əlaqə saxladı; ABŞ Silahlı Qüvvələri Birləşmiş Qərargahlar Komitəsinin sədri Rusiya və Ukrayna ordularının Baş Qərargah rəisləri ilə telefon söhbəti apardı; ABŞ-ın Avropa komandanlığı döyüş hazırlığının səviyyəsini yüksəltdi; ABŞ, Britaniya və Kanadanın Kiyevdəki hərbi attaşeləri Ukrayna müdafiə naziri və Ukrayna ordusunun ölkənin şərqindəki birləşmiş qüvvələrinin komandanı ilə görüş keçirdi; NATO qərargahında üzv dövlətlərin səfirlərinin toplantısı çağırıldı; ABŞ və Ukrayna müdafiə nazirləri Ostin və Taran arasında telefon söhbəti oldu. 2014-cü ildə Krımın ilhaqı zamanı və Donetsk-Luqansk vilayətlərində aqressiv separatizm baş qaldırarkən ABŞ bu cür diplomatik aktivlik göstərməmiş və Rusiyanı çəkindirəcək hər hansı addım atmamışdı”.

Ş.Cəfərlinin fikrincə, Tramp dövründə qlobal miqyasda zəifləmiş mövqelərini bərpa edəcəklər: “İndi Rusiyanın növbəti aqressiv cəhdlərinin qarşısını ala bilməsələr, onda bu sözlərin inandırıcılığı qalmayacaq və həyata keçirəcəkləri strategiya ilk başdan zərbə alacaq.    Rusiyanın təlimlər adı ilə hazırda Ukrayna sərhədlərində gəzdirdiyi qüvvələr əslində genişmiqyaslı hücum üçün yetərli deyil. Yəni sərhədlərdən Ukraynanın içərilərinə hücum üçün nəzərdə tutulmayıb və daha çox ABŞ-ı yoxlamaq, Ukraynanı qorxutmaq məqsədi daşıyır”.

Qabil Hüseynli

Politoloq Qabil Hüseynlinin azpolitika.info-ya geniş müsahibəsində dediyinə görə, hazırda Ukrayna cavab zərbəsi hazırlayır: “Əlbəttə, Ukrayna Baş Qərargahının hansı tədbirləri nəzərdə tutduğunu mən bilmirəm, amma bildiyim qədər Ukrayna ilk növbədə Donetsk və Luqansk vilayətlərini bir-birindən ayıraraq Rusiya ilə sərhədlərə çıxmaq, dövlət sərhədini bütünlüklə nəzarətə götürmək istəyir. Bundan sonra Luqansk və Donetskdəki separatçılar, eləcə də ərazidəki rus hərbçiləri ilə məsələni birdəfəlik həll etmək niyyətindədir. ”Normand beşliyi”nin prinsipləri, eləcə də Minskdə olan əlavə razılaşmalar da buna icazə verir”.

Analitik hesab edir ki, Ukrayna tək deyil, Kiyevin arxasında NATO, ABŞ dayanır: “Əgər Rusiya Ukrayna ilə bu şəkildə davranmağı sürdürsə, zənnimcə, çox qorxulu nəticələrlə üzləşəcək. Hər halda, Rusiya Ukraynaya hücum etməyə çalışsa, NATO qüvvələrilə üz-üzə dayanmalı olacaq”.

Ukraynalı politoloq Taras Berezoveç də bildirib ki, ölkəsinin müttəfiqləri vəziyyətin təhlükəli olduğunu başa düşürlər: “Yalnız onların Ukrayna rəhbərliyini düzgün istiqamətləndirə biləcəklərinə ümid qalır. Rəqib kiminlə iş gördüyünü gözəl bilir. Hər şey həddən artıq ciddidir”.

Emil SALAMOĞLU,
“Yeni Müsavat”