Putinin Bakı səfəri: Geopolitik reallıqlar, Cənubi Qafqazda yeni dinamika – OPERATİV ŞƏRH
Rusiya lideri Vladimir Putin artıq Bakıdadır. Onun paytaxtımıza ikigünlük səfəri tarixi bir dövrə təsadüf edir. Bu səfərin diplomatik baxımdan ən yüksək statusda keçirilməsi, iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın və müttəfiqlik münasibətlərinin gücləndirilməsi istiqamətində önəmli addımların atılacağını göstərir. İlk növbədə onu göz önünə gətirmək lazımdır ki, Ukrayna savaşından sonra Rusiya prezidenti xarici səfər qrafikini yenidən nəzərdən keçirib. Odur ki, Vladimir Putinin Bakıya səfəri dünya mediası tərəfindən də diqqətlə izlənəcək.
Rəsmi məlumatlara görə, Bakıda müzakirə olunacaq məsələlərə Rusiya-Azərbaycan əməkdaşlığının genişlənməsi, regional və beynəlxalq təhlükəsizlik məsələləri daxildir. Müşahidəçilər Cənubi Qafqazdakı mövcud geosiyasi vəziyyətin, post-münaqişə situasiyasında üzə çıxan problemlərin və regional iqtisadi layihələrə dair müzakirələr aparılacağını proqnozlaşdırırlar.
Səfərin sonunda dövlət başçılarının birgə bəyanatının qəbul edilməsi və müxtəlif sahələr üzrə sənədlərin imzalanması, iki ölkə arasındakı əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsi istiqamətində ciddi irəliləyişlərin olduğunu təsdiq edəcək.
Bu səfər, həmçinin, iki ölkənin regional və beynəlxalq səviyyədə daha da sıx əməkdaşlıq edəcəyini və birgə maraqlarını qorumaq üçün ortaq addımlar atacağını göstərir.
Vladimir Putinin Bakıya səfəri hazırkı geopolitik şəraitdə olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qlobal və regional təhlükəsizlik məsələlərinin gərginləşdiyi, enerji resurslarına çıxış və nəqliyyat yollarının strateji əhəmiyyəti artdığı bir dövrdə, Rusiya və Azərbaycan arasında müzakirə olunacaq mövzuların dairəsi çox geniş ola bilər. Bu məsələləri nəzərdən keçirməyə çalışaq.
Enerji Təhlükəsizliyi və infrastruktur layihələri: Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyində əsas ölkələrdən biridir, xüsusilə də Xəzər dənizi resurslarının Avropaya çatdırılmasında mühüm rol oynayır. Rusiya Ukrayna savaşı fonunda öz enerji siyasətini qorumaq üçün Bakı ilə bu sahədə daha sıx əməkdaşlıq etmək istəyəcək. Bu səfər zamanı enerji infrastrukturunun genişləndirilməsi, qaz tədarükü və digər enerji layihələri ilə bağlı danışıqlar aparıla bilər.
Regional təhlükəsizlik və Ermənistanla münaqişə: Cənubi Qafqazda davam edən gərginliklər, xüsusilə də Qarabağ münaqişəsindən sonrakı ziddiyyətlərin həlli prosesində Rusiyanın iştirakı ilə bağlı məsələlər müzakirələrin mərkəzində olacaq. Daha konkret desək, Rusiya bölgədə öz nüfuzunu qorumaq istəyir, ərazi bütövlüyünü təmin etmiş Azərbaycan isə bölgədə istiqrar yaratmaq üçün güclü diplomatik dəstək axtarır. Bu baxımdan, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesinin möhkəmləndirilməsində Rusiyanın rolu danışıqların predmeti ola bilər.
İqtisadi əməkdaşlıq və ticarət münasibətləri: İki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlıq həcmi son illərdə artır. Bu səfər zamanı iqtisadi sahədə yeni razılaşmaların imzalanması gözlənilir. Xüsusilə, ticarət, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı və sənaye sahələrində yeni layihələr və investisiya müqavilələri müzakirə edilə bilər. Rusiyanın Qərb sanksiyalarına qarşı Azərbaycanla iqtisadi əməkdaşlığını genişləndirmək istəyi də bu müzakirələrdə əhəmiyyətli rol oynaya bilər.
Nəqliyyat dəhlizləri və logistika: Zəngəzur və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi yeni geopolitik şəraitdə strateji əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanın həm coğrafi, həm də geosiyasi baxımdan açar ölkədir, həmçinin Zəngəzur dəhlizinin əsas təşəbbüskarıdır. Müzakirələr zamanı bu dəhlizlərin inkişafı, yeni infrastruktur layihələri və gömrük əməkdaşlığının dərinləşdirilməsi ilə bağlı konkret razılaşmalar əldə oluna bilər.
Hərbi əməkdaşlıq: Regional təhlükəsizlik məsələləri nəzərə alınaraq, Rusiya və Azərbaycan arasında hərbi və müdafiə sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi də müzakirə predmeti ola bilər. Bu yöndə aparılacaq müzakirənin konkret detalları barədə fikir yürütmək çətin olsa da, hər halda qarşılıqlı maraq doğuran bir çox məsələ olduğu dəqiqdir.
Nə gözləmək olar?
- İki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsinə dair birgə bəyanatın qəbul edilə bilər;
- Dövlətlər və hökumətlər arasında müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də enerji, nəqliyyat və iqtisadi əməkdaşlıq sahələrində yeni müqavilələr imzalana bilər;
- Qarabağ münaqişəsinin bitməsindən sonra regional təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi ilə bağlı konkret addımlar atıla bilər;
- Nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı ilə bağlı yeni planlar tərtib oluna bilər.
Bütövlükdə bu səfər, həm Rusiya, həm də Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət daşıyan bir neçə sahədə mühüm qərarların qəbul edilməsi üçün fürsət yaradır.
Azərbaycanın İkinci Qarabağ Savaşında əldə etdiyi tarixi zəfərlə regional güc balansında mühüm dəyişikliklərin baş verdiyi bir vaxtda bu qərarlar Cənubi Qafqazda və daha geniş regionda geopolitik dinamikaları formalaşdıracaq.
Taleh ŞAHSUVARLI
