“Forbes” jurnalı: “Vardanyan talançıdır, Tehran təhlükə saçır”

ABŞ-nin nüfuzlu biznes jurnalı “Forbes”da Avropanın enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı problemlərin həllində Azərbaycanın mühüm rolundan, eləcə də ölkəmizdən enerji ehtiyatlarının tədarükünə təhlükə yarada biləcək amillərdən bəhs edən məqalə dərc olunub.

Məqalədə qeyd olunub ki, enerji böhranının nəticələrinin yumşaldılmasına baxmayaraq, “qoca qitə” hələ də bu sahədə müəyyən çətinliklərlə üzləşir.

“Avropa enerji böhranından tam çıxmayıb, siyasi risklər hələ də qalmaqdadır”, – müəllif qeyd edib.

“Forbes”da dərc edilən yazıda erməniəsilli rusiyalı milyarder, hazırda Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində separatçılıqla məşğul olan Ruben Vardanyanın destruktiv fəaliyyətinə toxunulur.

“Vardanyan Azərbaycana məxsus qızıl, mis və molibden mədənlərini talayır. “Jamestown Foundation” fondunun baş əməkdaşı Yanuş Buqayski yanvarın 27-də “The Hill”də yazıb ki, Vardanyan saxta rəqəmlərlə sabitliyi pozmağa və vəziyyəti manipulyasiya etməyə çalışır”, – deyə müəllif qeyd edib.

Məqalədə həmçinin vurğulanıb ki, İran Azərbaycanın Avropaya enerji təchizatı üçün əsas təhlükələrdən birinə çevrilib.

“Tehranın Azərbaycanla öz problemləri var. Birincisi, İran Azərbaycanla İsrail arasında sıx diplomatik münasibətlərin olmasını qəbul edə bilmir. Bundan əlavə, “Jamestown Foundation” fondunun payızda dərc etdiyi təhlilə əsasən, Tehran İran və Ermənistanı birləşdirən Zəngəzur dəhlizinin açılmasının əleyhinədir. Ötən həftə İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu Azərbaycana “videoxəbərdarlıq” edərək İran bayraqları ilə sərhəddə dayanan hərbi geyimli uşaqların videosunu yayıb”, – deyə materialda bildirilib.

Məqalədə yanvarın 27-də Azərbaycanın İrandakı səfirliyində törədilmiş terror aktına da toxunulub:

“Azərbaycanın İrandakı səfirliyi diplomatik fəaliyyətini dayandırıb. İran həmin gün Tehranın polis rəisini vəzifəsindən uzaqlaşdırsa da, bu addım Bakı tərəfindən yetərli hesab edilməyib”.

Müəllif Avropada enerji böhranının dərinləşməsinin qarşısının alınmasında Azərbaycanın bilavasitə rolundan da yazır.

“Beynəlxalq Maliyyə İnstitutunun baş iqtisadçısı Robin Bruks qiymətlərin düşməsinin Avropa üçün qarışıq siqnal olduğunu qeyd edir. R.Bruks öz “Twitter” səhifəsində yazıb ki, böhran olmasa da, hələ də “enerji şoku” mövcuddur. Elektrik enerjisinin qiymətləri bəzi ölkələrdə, xüsusən də Avropa iqtisadiyyatında lider ölkə olan Almaniyada daha yüksəkdir. Qazın bir hissəsi hələ də “Türk axını” boru kəməri vasitəsilə və mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) kimi tədarük edilsə də, Avropa İttifaqı Rusiya neft və qazını enerji matrisindən çıxarmaqda kifayət qədər uğurlu olub. Rusiya neftinin bir hissəsi daşınma yolu ilə gəlir. Bu həcmləri əvəz etmək üçün Qətər, Misir, Azərbaycan (təbii qaz) və ABŞ ilə yeni enerji alyansları yaradılıb”, – deyə məqalədə qeyd olunub.

Müəllif qeyd edir ki, Avropa Rusiyadan tədarük etdiyi təbii qazın bir hissəsini mayeləşdirilmiş təbii qazla əvəz edib. Bunun üçün Avropanın daha çox ehtiyacı olan LNG terminalları tələb olunur, lakin ABŞ-ni əsas LNG təchizatçısına çevirmək üçün kifayətdir. Enerji İnformasiya İdarəsinin məlumatına görə, 2022-ci ilin birinci rübündə ABŞ Avropa sayəsində dünyanın ən böyük LNG ixracatçısı oldu.

Bununla belə, LNG qiymətləri boru kəməri qazından daha yüksəkdir və bu səbəbdən də, nəşrə görə, Aİ digər mənbələrdən ucuz boru kəməri qazı axtarmağa məcburdur:

“Əvvəllər Rusiya qazı Avropa ölkələrinin idxal etdiyi ümumi qazın təxminən 40%-ni, Almaniya qazının isə 60%-ni təşkil edirdi. Hesablamalara görə, son 20 ildə Aİ Rusiya qazının alışını 150% artırıb. Azərbaycan qazı ötən ilin yayında Avropanın enerji probleminin həlli oldu. Ölkə artıq neft və qazı Avstriya, Bolqarıstan, Almaniya, Yunanıstan, İtaliya, İspaniya, İrlandiya, Portuqaliya, Rumıniya, Xorvatiya və Çexiyaya tədarük edir. 2022-ci ildə Azərbaycan qazının Aİ-yə tədarük həcmi 12 milyard kubmetrə çatıb və 2027-ci ilə qədər ölkə təbii qaz idxalını iki dəfə artıracaq. “DataLab” Beynəlxalq Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun rəhbəri Matteo Vilya Trans-Adriatik boru kəmərinin əhəmiyyətini vurğulayaraq deyib ki, Azərbaycan artıq İtaliyanı “sənayesizləşmədən xilas edib”.